Δευτέρα 2 Οκτωβρίου 2006

Από την Άσπρη Λέξη (...κι όμως είναι ελληνικές)

Ρεπό
Στα γαλλικά repos σημαίνει «ακινησία, ανάπαυση». Το ρήμα από το οποίο προέρχεται η λέξη (< reposer =" αναπαύω,">
Καρτούν
Αφετηρία της λέξης ο αρχαίος χάρτης (=φύλλο χαρτιού κατασκευασμένο από χωριστά στρώματα παπύρου), ο οποίος ταξίδεψε στη Δύση μέσω του λατινικού τύπου charta. Στην ιταλική γλώσσα γίνεται carta, σχηματίζεται μεγεθυντικό ουσ. cartone (πβ. χαρτόνι) και μεταφέρεται στην αγγλική γλώσσα ως cartoon, από την οποία επανεισάγεται στην ελληνική γλώσσα με τη σημασία "καθένα από τα σχέδια που συνθέτουν μια ταινία κινουμένων σχεδίων", "ταινία κινουμένων σχεδίων".

Ζάντα

Γαλλική λέξη (jante) η οποία ανάγεται - μέσω του δημ. λατ. *cambita (= καμπύλη), εξέλιξη του λατ. gamba/camba - στο αρχαίο δωρικό ουσ. καμπά (ιων. - αττ. καμπή): βλ. και λ. γάμπα.
Έχει υποστηριχθεί επίσης η σύνδεση της γαλικής jante με το αρχαιοελληνικό ουσ. άντυξ (,-υγος = η περιφέρεια κάθε κυκλικού σώματος: πβ. περίδρομοι άντυγες, Ιλιάδα Ε 728).


Καννελόνι

Ιταλικό ζυμαρικό ελληνικής προέλευσης: cannelloni (πληθ.) <>

Λαζάνι

Το γνωστό ζυμαρικό σε σχήμα μακρόστενης λωρίδας προέρχεται από τα αρχαία λάσανα (πληθ. = δοχείο, τρόποδας, τρίποδο στήριγμα όπου τοποθετείται η χύτρα). Η λέξη ταξιδεύει στη Δύση (λατ. lasanum = αγγείον, μαγειρικό σκεύος > δημώδ. λατ. *lasania = τηγάνι) και επιστρέφει στην Ελλάδα μέσω Ιταλίας, όπου ο ενικός του θηλυκού της ιταλικής λέξης ελήφθη ως πληθυντικός ουδετέρου (: ιταλ. θηλ. lasagna > ν.ε. τα λαζάνια/ πβ. τη λέξη καρότο).

Λέξεις από το νέο βιβλίο της άσπρης λέξης με τίτλο "...κι όμως είναι ελληνικές - λεξικό των αντιδανείων της ελληνικής γλώσσας" που κυκλοφορεί στις 09/10/06

Δεν υπάρχουν σχόλια: